Mijn kleine achternichtje heeft geen moeite met opkomen voor zichzelf. Als ik me voorover buig om haar te kussen, zegt de vijfjarige gedecideerd:”daar hou ik niet van”! Een beetje verbouwereerd vraag ik aan haar “waarom niet?” En tja, dat was precies de verkeerde vraag. Ik verdiende haar antwoord dan ook: “dat weet ik niet”, zei ze en keek me een beetje verbaasd aan. Ik vroeg om een verklaring voor haar gevoel en die had ze niet paraat.
En ik wist weer waarom de waaromvraag in coaching niet werkt. Dat soort vragen leidt naar een rationele analyse, een uitleg, terwijl je als coach toch graag een laagje dieper wilt komen. Mensen zijn zelf al getraind genoeg om hun gevoelens en problemen te rationaliseren. De waaromvraag versterkt die behoefte alleen maar. Soms, als de vraag op een verkeerde toon wordt gesteld, schieten mensen in de verdediging:”nou ja…ik kon toch ook niet weten dat…enz”.
Dus als je achter motieven, waarden of overtuigingen wilt komen, is de waaromvraag in coaching vaak niet de kortste weg. Beter is dan vragen te stellen als: hoe is dat voor jou? Wat maakt dat je dat belangrijk vindt? Op welke manier speelt dat voor jou in je leven?
Wanneer werkt de waaromvraag dan wel? Nou niet bij een vijfjarige met een mening, maar als je als coach beweegredenen wilt achterhalen kan het handig zijn om de vraag een paar keer achter elkaar te stellen.
Waarom werk je zo hard?
Omdat ik alles op tijd af wil hebben
Waarom wil je alles op tijd af hebben?
Omdat ik dat belangrijk vind
Waarom is dat belangrijk voor jou?
Omdat ik bang ben dat m’n baas anders klachten over me heeft.
Op die manier gebruik je de herhaling van de waaromvraag als techniek. De enkele waaromvraag geeft echter in coaching te vaak alleen rationalisaties en daarvoor komen mensen niet bij jou. Van een coach verwachten mensen toch eerder inzichten dan verklaringen.
En die vijfjarige? Die streek de volgende dag haar hand over haar hart. Ruimhartig kreeg ik een tekening en een knuffel. De tekening moest ik later wel weer inleveren. Die werd even later luid toegejuicht door haar oma.